لیتوگرافی چیست ؟

در سال ۱۷۶۹ لیتوگرافی توسط آلوئیز اسفندلر (نویسنده آلمانی) یک روش ساده و ارزان برای چاپ مطرح کرد. او با در نظر داشتن خاصیت حل نشدن چربی در آب توانست آثار خود را با کیفیت نسبتا خوب منتشر کند. که امروزه هم از همین لیتوگرافی در چاپ افست استفاده میکنند که در آن چاپ با استفاده از صفحاتی به نام زینک ها انجام میشود. از این چاپ لیتوگرافی با چاپ سنگی و طرح نگاری نیز یاد میشود.

روش کار چاپ لیتوگرافی بدین صورت است که در قسمت های که میخواهیم چاپ شود از درات روغن دوست و آن قسمت هایی که نمیخواهیم چاپ شود از ذرات آب دوست استفاده میشود رنگ از قسمت های آب دوست به قسمت های چربی دوست وارد شده و تنها تصویری که نیاز داریم بر روی کاغذ چاپ می شود. در این روش فایل های طراحی به صفحات زینک تبدیل شده و بعد با رفتن به چاپخانه و آغشتن به جوهر ، طرح روی کاغذ پیاده سازی میشود.

مزایای استفاده از روش چاپ لیتوگرافی

• با استفاده از این روش چاپ میتوان بر روی کاغذهایی بسیار بزرگ نیز چاپ را انجام داد.
• استفاده از این روش در چاپ افست میتواند امکان چاپ روی مواد مختلف را فراهم کند.
• کیفیت و دقت بالای چاپ
• در چاپ با تیراژ بالا کاهش هزینه را به همراه خواهد داشت
• بالا بودن عمر چاپ

معایب چاپ لیتوگرافی

طولانی بودن زمان چاپ و بالا بودن هزینه (زمانی که حجم کار چاپ کم است) از معایب چاپ لیتوگرافی است اما برای چاپ کردن با حجم بالا هزینه ها کاهش پیدا کرده و از اتفاق زمان کمتری هم برای چاپ نیاز است.

انواع لیتوگرافی

مهم ترین مرحله در انجام لیتوگرافی آماده کردن زینک هاست. که به دو روش انجام می شود. یک روش قدیمی و سنتی است و کیفیت چاپ بالایی را ایجاد می کند و روش دیگر که مدرن تر و پیشرفته تر است و زینک به صورت مستقیم تولید می شود بدون آنکه نیاز به تولید فیلم باشد. در ادامه در مورد انواع لیتوگرافی صحبت خواهیم کرد.

روش سنتی لیتوگرافی

برای چاپ لیتوگرافی با کیفیت چاپ خوب بهتر است مراحل زیر را به ترتیب و با در نظر داشتن نهایت دقت انجام دهید.

مرحله اول

ساخت زینک و تقسیم کردن طرح مورد به چهار رنگ اصلی اولین مرحله برای چاپ لیتوگرافی است،فایلی که قرار است به چاپخانه ارسال شود باید به صفحاه های فلزی با چها رنگ اصلی تبدیل شود.

مرحله دوم

بعد از تقسیم به چهار رنگ ، دستگاهی به نام image setter آنها را روی یک طلق شفاف پرینت می گیرد. سپس آنها را بر روی زینک خام قرار داده و با چند گیره ثابت می شوند. و بعد نوبت قرار گرفتن زینک های آماده شده در محفظه و تابانده شدن نور به آنهاست. دلیل تاباندن نور به زینک ها این است که این مواد پلیمری دو خاصیت دارند؛ یکی از خواص آنها تجزیه شدن در اثر تابش نور و خاصیت دیگر توانایی جذب جوهر است. در اثر عبور نور از قسمت های شفاف طلق که تصویری بر روی آن چاپ نشده است، مواد پلمیری این مناطق تجزیه شده و از بین می رود و تنها مواد پلیمری باقی خواهد ماند که به علت وجود تصویر، نور به آنها نرسیده است.

مرحله سوم

در ایت مرحله نوبت به  شستشوی این زینک های آماده شده (با یک نوع محلول قلیایی) میرسد و تا سطح زینک از مواد پلیمری که به آن نور رسیده و تجزیه نشده از بین برود. در این مرحله زینک در محلولی میرود تا قسمت هایی که نور به آن ها تابیده نشده برای چاپ آماده شوند بعد از انجام این کار زینک های آماده شده را روی دستگاه چاپ افست می بندند. مواد پلیمری روی زینک ها خاصیت جذب جوهر داشته و می توانند تصویر مورد نظر را بر روی کاغذ و یا مواد دیگر چاپ کنند و چیزی که در نهایت مشاهده خواهد شد یک محصول چاپی با کیفیت بالاست.

روش مدرن لیتوگرافی

در روش مدرن لیتوگرافی از دستگاه plate setter استفاده می شود که با این دستگاه مراحل یک تا سه ساخت زینک در مرحله سنتی را نداشته و مستقیما زینک تولید میشود نحوه ی کار دستگاه plate setter بدین صورت است که، فایل از کامپیوتر به سمت این دستگاه فرستاده و سپس زینک آماده از دستگاه خارج می شود و می توان ادامه مراحل چاپ افست را انجام داد.

دستگاه پلیت ستر

2 روش لیتوگرافی عمومی چیست؟

1) حکاکی ردیفی

یکی از روش های چاپ سنگی ، حکاکی ردیفی است که با استفاده از حکاکی مستقیم انجام میشود روش کار حکاکی ردیفی به این صورت است که
در اثر مکانیزم های مکانیکی، الکترومکانیکی و نانولیتوگرافی (Dip–Pen) طرح مورد نظر ایجاد می شود. از ویژگی های لیتوگرافی حکاکی میتوان سرعت پایین و ایجاد طرح با دقت و کیفیت بالا اشاره کرد.

روش حکاکی ردیفی لیتوگرافی

2) تکرار موازی

یکی دیگر از انوع چاپ سنگی ، چاپ تکرار موازی است.  انتقال طرح با یک ماسک نوری از طریق تابش اتفاق می افتد. البته به دلیل محدودیت روش تابشی در کشیدن طرح، اغلب تصاویر به روش حکاکی ردیفی چاپ می شوند. از ویژگی های چاپ سنگی تکرار موازی میتوان به سرعت بالا در انتقال طرح و دقت پایین نسبت به حکاکی ردیفی اشاره کرد.

چاپ موازی چاپ لیتوگرافی

از دیگر روش های لیتوگرافی  در تصویر زیر اشاره کردیم که این تصویر بر روش های چاپ لیتوگرافی به صورت تخصصی تمرکز کرده است

انواع روش های لیتوگرافی

لیتوگراف کیست؟

از هر روش سنتی یا مدرن که میخواهید استفاده کنید تفاوتی ندارد امااا فردی که وظیفه ی نظارت روی امور را داشته باشد لیتوگراف میگویند. این فرد وظیفه ی سنگینی دارد چرا که باید از تجربه و تخصص کافی بهره مند باشد تا نتیجه ی نهایی چاپ با کیفیت انجام شود.

قیمت دستگاه لیتوگرافی

دستگاه لیتوگرافی اهمیت ویژه ای در صنعت چاپ دارد و به طبع به میزان تاثیری که دارد ، قیمت خوبی هم دارد این دستگاه هم انواع مختلفی دارد که هر کدام ویژگی های خاص خودش را داراست و هر کدام قیمت متفاوتی خواهد داشت ولی لازم به ذکر است که همه ی این دستگاه ها استفاده ی برابری ندارند بلکه یک سری فروش بیشتر و یک سری فروش کمتری خواهد داشت به علت نوسانات قیمت ، قیمت دستگاه لیتوگرافی ثابت نخواهد بود.